Gia vị huyền thoại có tên Chẳm chéo

Dù là ăn xôi nếp nương, ăn cá nướng, ăn gà, ăn bắp cải cuốn nhót xanh hay ăn bất kỳ một món ăn nào ở Tây Bắc mà không có chén chẳm chéo để chấm thì hương vị món ăn có nguy cơ bị đánh mất hoàn toàn.

Chẳm chéo, một cái tên rất lạ nhưng mùi vị của nó thì không còn lạ lẫm gì với người dân bản địa nơi đây hay với những ai đã từng được dịp thưởng thức qua. Các thức chấm sao mà kỳ cục, dù được dùng ăn kèm với món gì cũng đều cho ra hương vị rất độc đáo, rất tuyệt.

Trong tiếng Thái, “chẳm” có nghĩa là món chấm, còn “chéo” là mùi thơm của nhiều loại rau kết hợp lại. Chẳm chéo còn được ví như món muối vừng của người Kinh nữa kìa. Trong món ăn là sự kết hợp của rất nhiều các loại gia vị, nhưng trong đó không thể không có quả mắc khén, những quả mắc khén được thu về, rang khô rồi giã mịn chung với ớt khô bỏ hạt nướng giòn, với muối, tỏi. Rồi thêm rau mùi cắt ra rang giòn lên cùng giã, cộng thêm vài miếng gừng cắt lát nữa. Đem hỗn hợp đó ra giã mịn vào với nhau cho ra món chẳm chéo mà bao người lâu nay vẫn luôn hâm mộ. Mà lạ lắm, tỏi làm chẳm chéo nhất định phải là tỏi Tây Bắc mới cho ra được mùi vị chính gốc.

Từ món chẳm chéo này, người ta cũng biến tấu thêm nhiều món chéo khác để phù hợp với từng món ăn như chéo cá thì từ món chéo cơ bản cho thêm cá suối nướng vàng vào giã cùng để chấm các loại rau luộc, măng tre. Hay thêm vào chẳm chéo gan gà, gan vịt luộc nướng thơm để chấm thịt gà, thịt vịt luộc. Còn để chấm rau cải con thì người ta trộn vừng trắng rang vàng, cá nướng giã nhỏ với nướng măng chua vào món chẳm chéo cơ bản.

Rồi còn nhiều món chéo khác nữa cũng hết sức độc đáo, nhưng làm gì thì làm thì cuối cùng, món chẳm chéo nhất định phải giữ được vị cay ớt, thơm nồng tỏi và ngậy của quả mắc khén, có như vậy thì ăn món gì cũng được tròn vị, cũng thơm ngon và bổ dưỡng được.