Người Thái ăn đặc sản sống trên đá
Đặc sản sống trên đá ở đây chính là rêu đá. Tất nhiên là rêu thì trên đất nước Việt Nam ta không thiếu nhưng chỉ có ở vùng Tây Bắc này, trên những tảng đá lớn bên bờ sông Đà mới có loại rêu “đặc sản”.
Từ loài rêu đá này, người Thái có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như rêu xào, rêu hấp, rêu luộc, rêu nướng hay canh rêu. Món canh rêu đá có vẻ là món đơn giản, dễ chế biến nhất, rêu được đặt trên thớt hoặc bàn đá phẳng, dùng chày gỗ đập nhiều lần cho nát hết táp chất bám trên rêu đem rửa sạch cát sạn, rêu sau đó được cắt thành tùng đoạn nhỏ đem nấu với nước luộc gà hoặc xương hầm, đến khi chín sẽ dễ dàng ngửi thấy mùi thơm rất hấp dẫn. Món canh rêu nóng hổi này mà thưởng thức trong tiết trời se se lạnh mới cảm được rõ rệt hương vị đậm đà của món ăn.
Để lấy được loại rêu đá này về để chế biến món ăn, người ta phải cất công, chịu khó đi vào rừng, kiếm những tảng đá lớn bên bờ sông mới có thể lấy được, nhưng mỗi lần lại không được nhiều nên trong từng thao tác chế biến món ăn người ta thực sự cẩm thận và tỉ mẩn.
Món canh rêu là món đơn giản nhất thì món rêu nướng chính là món thơm ngon nhất, và cả nổi tiếng nhất nữa. Rêu có thể được nướng không hoặc cũng có thể được nước vớ cá thịt và ớt, mỗi cách chế biến khác nhau lại cho ra một món khác nhau. Nhưng dễ ăn nhất, hợp khẩu vị với nhiều người nhất là món rêu nướng than. Rêu trộn cùng các loại gia vị gồm muối, ớt, mùi, hành, sả, mắc kén rồi đem bọc trong lá chuối đã được hơ nóng cho không bị rách, gói rêu đá được nướng trên than hồng cho đến khi cháy xém lớp lá bên ngoài.
Theo kinh nghiệm dân gian thì rêu đá nướng có tác dụng giúp lưu thông khí huyệt, hạp huyết áp, giải độc và nhiều chứng bệnh khác. Món rêu nướng thành phẩm mỏng tang, giòn, ngọt và có mùi thơm lạ. Người ta có thể nhấm nháp rêu đá nướng với chén rượu Sán Lùng cùng anh em bạn bè, hoặc cũng có thể ăn rêu với xôi đồ cũng mang lại hương vị ngon không kém.
Không chỉ là món ăn chơi, món ăn hằng ngày mà còn là vật phẩm quý trong những dịp cưới hỏi, về nhà mới hay trong các dịp lễ hội của người Thái nói riêng và đồng bào miền núi Tây Bắc nói chung. Rêu đá thưởng chỉ xuất hiện theo mùa nên nhiều người giữ lại ăn dần bằng cách lấy rêu non về phơi khô.
Đã có dịp là một chuyến phượt Tây Bắc, thưởng thức món lợn cắp nách, cá gập nướng hay xôi tím rồi thì cũng đừng quên thưởng thức thứ đặc sản có chỉ có ở Tây Bắc này thôi.
